به این روایت توجه فرمائید:

عَنْ عَلِیٍّ ع قَالَ:

‏ دَخَلَ عَلَیْنَا رَسُولُ اللَّهِ ص وَ فَاطِمَةُ جَالِسَةٌ عِنْدَ الْقِدْرِ وَ أَنَا أُنَقِّی الْعَدَسَ‏ قَالَ یَا أَبَا الْحَسَنِ قُلْتُ لَبَّیْکَ یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ اسْمَعْ مِنِّی وَ مَا أَقُولُ إِلَّا مَنْ أَمَرَ رَبِّی مَا مِنْ رَجُلٍ یُعِینُ امْرَأَتَهُ فِی بَیْتِهَا إِلَّا کَانَ لَهُ بِکُلِّ شَعْرَةٍ عَلَى بَدَنِهِ عِبَادَةُ سَنَةٍ- صِیَامٍ نَهَارُهَا وَ قِیَامٍ لَیْلُهَا وَ أَعْطَاهُ اللَّهُ تَعَالَى مِنَ الثَّوَابِ مِثْلَ مَا أَعْطَاهُ اللَّهُ الصَّابِرِینَ وَ دَاوُدَ النَّبِیَّ وَ یَعْقُوبَ وَ عِیسَى ع یَا عَلِیُّ مَنْ کَانَ فِی خِدْمَةِ الْعِیَالِ فِی الْبَیْتِ وَ لَمْ یَأْنَفْ کَتَبَ اللَّهُ تَعَالَى اسْمَهُ فِی دِیوَانِ الشُّهَدَاءِ وَ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ یَوْمٍ وَ لَیْلَةٍ ثَوَابَ أَلْفِ شَهِیدٍ وَ کَتَبَ لَهُ بِکُلِّ قَدَمٍ ثَوَابَ حِجَّةٍ وَ عُمْرَةٍ- وَ أَعْطَاهُ اللَّهُ تَعَالَى بِکُلِّ عِرْقٍ فِی جَسَدِهِ مَدِینَةً فِی الْجَنَّةِ یَا عَلِیُّ سَاعَةٌ فِی خِدْمَةِ الْعِیَالِ خَیْرٌ مِنْ عِبَادَةِ أَلْفِ سَنَةٍ وَ أَلْفِ حَجٍّ وَ أَلْفِ عُمْرَةٍ وَ خَیْرٌ مِنْ عِتْقِ أَلْفِ رَقَبَةٍ وَ أَلْفِ غَزْوَةٍ وَ أَلْفِ عِیَادَةِ مَرِیضٍ وَ أَلْفِ جُمُعَةٍ وَ أَلْفِ جَنَازَةٍ وَ أَلْفِ جَائِعٍ یُشْبِعُهُمْ وَ أَلْفِ عَارٍ یَکْسُوهُمْ وَ أَلْفِ فَرَسٍ یُوَجِّهُهَا فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ خَیْرٌ لَهُ مِنْ أَلْفِ دِینَارٍ یَتَصَدَّقُ عَلَى الْمَسَاکِینِ وَ خَیْرٌ لَهُ مِنْ أَنْ یَقْرَأَ التَّوْرَاةَ وَ الْإِنْجِیلَ وَ الزَّبُورَ وَ الْفُرْقَانَ وَ مِنْ أَلْفِ أَسِیرٍ أَسَرَ فَأَعْتَقَهَا وَ خَیْرٌ لَهُ مِنْ أَلْفِ بَدَنَةٍ یُعْطِی‏لِلْمَسَاکِینِ وَ لَا یَخْرُجُ مِنَ الدُّنْیَا حَتَّى یَرَى مَکَانَهُ مِنَ الْجَنَّةِ یَا عَلِیُّ مَنْ لَمْ یَأْنَفْ مِنْ خِدْمَةِ الْعِیَالِ دَخَلَ الْجَنَّةَ بِغَیْرِ حِسَابٍ یَا عَلِیُّ خِدْمَةُ الْعِیَالِ کَفَّارَةٌ لِلْکَبَائِرِ- وَ یُطْفِئُ غَضَبَ الرَّبِّ وَ مُهُورُ حُورِ الْعِینِ وَ یَزِیدُ فِی الْحَسَنَاتِ وَ الدَّرَجَاتِ- یَا عَلِیُّ لَا یَخْدُمُ الْعِیَالَ إِلَّا صِدِّیقٌ أَوْ شَهِیدٌ أَوْ رَجُلٌ یُرِیدُ اللَّهُ بِهِ خَیْرَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَة.

شعیرى ‏تاج الدین، جامع الأخبار، انتشارات رضى‏،ص103

امیر المؤمنین علیه السلام فرمود: روزی در حالى که فاطمه(ص) نزدیک من نشسته بود و من عدس در دیک می ریختم ، پیامبر (ص) وارد شدند و فرمودند : یا ابو الحسن! عرض کردم لبیک یا رسول َّ ، فرمود : آنچه می گویم بشنو زیرا من هیچ حرفی نمی زنم مگر اینکه به امر پروردگار است :

مردى که به زن خود در خانه کمک کند ،خدا ثواب یک سال عبادتی را که روزها روزه باشد و شبها به قیام و نماز ایستاده باشد به او می دهد،

ثواب صابران و ثواب یعقوب و داود و عیسی علیهم السلام را به او عطا خواهد کرد،

یا على هر که در خانه در خدمت خانواده خود باشد و آن را ننگ نداند خدواند نام او جزو شهدا می نویسد و ثواب هزار شهید را در هر روز شب برای او محاسبه می کند،

برای هر قدمی که برمی دارد ثواب یک حج و عمره می نویسد وبه هررگی که در بدن اوست در بهشت شهری به او عنایت می کند .

یا على یک ساعت خدمت کردن در خانه از عبادت هزار ساله و هزار حج و هزار عمره بهتر است.

خدمت کردن به عیال از آزاد کردن هزار بنده و هزار جهاد و عیادت هزار بیمار و شرکت در هزار نماز جمعه وشرکت در هزار تشییع جنازه و سیر کردن هزار گرسنه و پوشاندن هزار برهنه گرفتن هزار اسیر در راه خدا بهتر است.

ثواب خدمت کردن به خانواده از هزار دینار صدقه دادن به درویشان بهتر است .

خدمت به عیال از خواندن توریة و انجیل و زبور و قرآن برای او بهتر است و از هزار اسیر که بخرد و آنها را در راه خدا آزاد کند برتر می باشد . برای او از صدقه دادن هزار شتر به نیازمندان بهتر است .

یا على هر کسی خدمت کردن به خانواده خود را ننگ نداند خداوند او را بدون حساب به بهشت داخل می کند . یا على خدمت کردن به عیال کفاره گناهان کبیره است و غضب پروردگار را فرو می نشاند و مهریه او حور العین است.

یا على خدمت نمی کند عیال خود را مگر کسی که صدیق یا شهید باشد یا مردی که می خواهد خدا خیر دنیا و آخرت را به عنایت کند.

نکته:

1-  این حدیث معننه و مرفوعه است یعنی راویان حدیث دقیق مشخص نیست چه کسی یا کسانی باشند. علمای شیعه در خصوص ادله سنن و آداب و چنین احادیثی تسامح نشان می دهند البته در صورتی که محتوای حدیث، مخالف با ضروریات دین نباشد.

2- طبق روایات« من بلغ» عمل به روایاتی که منتسب به اهل البیت علیهم السلام است پاداش دارد ولو بعدا صدور آن از اهل البیت علیهم السلام اثبات نشود.

3-  خدمت به عیال باعث استحکام روابط زناشوئی و عدم رغبت زن به غیر عیال خود می شود. متاسفانه یکی از دلایل ارتباط نامشروع زنان شوهر دار عدم همکاری زوج در خانه با همسرش می باشد.دروایت ترغیبی مشابه آنچه خواندید برای جلوگیری از بروز چنین آسیبها می باشد.

یکی از خطاهای بسیار خطرناک که ممکن است فرد به آن مبتلا شود کمک به کسانی است که گناه و معصیت را انجام می دهند.

گناه یعنی سرپیچی از فرمان خدای عز و جل .

 این سرپیچی فقط حدود زندگی فرد را تحت تاثیر قرار نمی دهد بلکه دامنه تخریب برخی گناهان، به دنیا که هیچ  به عالم ملکوت می رسد چنانچه بوی متعفن دهان دروغگو به آسمانها رفته و فرشتگان را آزار می دهد و هفتاد هزار فرشته او را نفرین می کنند.

در روایتی از رسول گرامی اسلام می خوانیم:

الْمُؤْمِنُ إِذَا کَذَبَ مِنْ غَیْرِ عُذْرٍ لَعَنَهُ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَکٍ وَ خَرَجَ مِنْ قَلْبِهِ نَتْنٌ‏ حَتَّى یَبْلُغَ الْعَرْشَ وَ یَلْعَنُهُ حَمَلَةُ الْعَرْشِ وَ کَتَبَ اللَّهُ عَلَیْهِ لِتِلْکَ الْکَذِبَةِ سَبْعِینَ زَنْیَةً أَهْوَنُهَا کَمَنْ یَزْنِی مَعَ أُمِّه‏[1

ترجمه:

مؤمن هر گاه بدون عذر دروغ بگوید هفتاد هزار فرشته او را لعنت مى‏کنند و از درونش بوئى خارج مى‏گردد که تا عرش مى‏رسد و حاملان عرش او را لعنت مى‏نمایند، خداوند براى آن گناه هفتاد زنا براى او مى‏نویسد که پست‏ترین آنها زنا با مادرش مى‏ باشد.

حمایت از افرادی که گناهان فاحش و آشکاری را انجام می دهند در واقع تایید آن گناه محسوب می شود. نتیجه این حمایت این است که « ضد ارزش» به صورت آرام تبدیل به « ارزش» می گردد.

در این بین نقش حمایتی عالمان و دانشمندان از گناه کاران مخرّب تر است چون توده مردم معمولا متأثر از اینان هستند و  زود سخن آنها را باور می کنند.

 قرآن کریم در آیه شریفه3 از سوره مائده می فرماید:

وَ لا تَعاوَنُوا عَلَى اَلْإِثْمِ وَ اَلْعُدْوانِ وَ اِتَّقُوا اَللّهَ إِنَّ اَللّهَ شَدِیدُ اَلْعِقابِ [2].

ترجمه:

و در هر کار خیر و تقوا یکدیگر را یاری دهید و بر گناه و تجاوز همکاری نکنید ، و از خدا پروا نمایید ، که همانا خداوند سخت کیفر است.

این آیه صراحتا هر گونه اقدامی را که باعث حمایت از جریان گناه شود نکوهش می کند.

با توجه به آنچه عرض شد ما می توانیم یکی از معیارهای تشخیص شخصیت افراد را میزان حمایت او از گناه و گناهکارن قرار دهیم.

با توجه به اینکه الان در انتخابات ریاست جمهوری قرار داریم با معیار قرار دادن آنچه گفته شد، می توانید اصلح را تعیین نمایید.

 محمد علی فتحی

شخصی که به خاطر خطاهایش منزلت خود را از دست می دهد برای اینکه به جایگاه گذشته خود بازگردد دو راه بیشتر ندارد:
1-  توبه از گذشته و طلب پوزش از مردم و جبران اشتباهات گذشته
2- استفاده از خطاها و اشتباهات جدید برای تثبیت جایگاه خود.
گزینه اول را فردی انتخاب می کنند که متواضع و فروتن و حق گرا بوده و احساس مسئولیت وجود او را گرفته است.
اما گزینه دوم را اشخاصی انتخاب می کنند که روحیه تکبر و خود برتربینی دارند و نقد دیگران را توهین قلمداد می کنند. 
چنین افرادی از درون انسانهایی دو رو و منافق محسوب می شوند و برای تثبیت جایگاه خود عوام فریبی می کنند. بر اصول ارزشی پایبند نبوده و نسبت به رعایت آن اصول تساهل و تسامح به خرج می دهند. این افراد تعهدی به پایبندی بر حق ندارد و لذا به راحتی دروغ می گویند. از خصلتهای اینان فراموشی است که هر از گاهی گریبان آنها را می گیرد و کار دستشان می دهد.
پیروزی به هر قیمتی شعار این جماعت است غافل از اینکه چنین شعاری به سقوط شخصیتی و منزلت فرد در دنیا و آخرت می انجامد.
این افراد هم خود گمراه هستند و هم دیگران را گمراه می کنند و با این کار لعنت الهی را بر خود می خرند و چه بد معامله ای می کنند!
در فرموده ای ازامیرالمؤمنین علیه السلام آمده است:
مَا ظَفِرَ مَنْ ظَفِرَ بِالْإِثْمِ وَ الْغَالِبُ بِالشَّرِّ مَغْلُوب[1]
یعنی :
آنکه با گناه پیروز شده و با شر برتری یافت، پیروز نشده و او مغلوب است.
این فرموده سنت الهی را در خصوص نا پایداری ظلم و ظالم را تداعی می کند.
خدای عزوجل دفاع از جامعه ایمانی را که مؤمنان آن را تشکیل داده اند وعده خود قرار داده است چنانچه در آیه إِنَّ اللَّهَ یُدافِعُ‏ عَنِ‏ الَّذِینَ‏ آمَنُوا[2] اشاره می کند. طبق این آیه و آیات مشابه، هر کسی با ظلم و گناه بخواهد بر مردم چیره شود، قطعا شکست خواهد خورد.
در قرآن می فرماید:
فَقُطِعَ دابِرُ الْقَوْمِ الَّذِینَ ظَلَمُوا وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِین‏[3].
ترجمه: و (به این ترتیب،) دنباله (زندگی) جمعیّتی که ستم کرده بودند، قطع شد. و ستایش مخصوص خداوند، پروردگار جهانیان است.
شاعر چه خوب گفته است:
دیدی که خون ناحق پروانه شمع را
چندان امان نداد که شب را سحر کند
 
 
 

---

[1] - نهج البلاغه،حکمت327
[2] - الحج:38
[3] - انعام:45

سلام یک سوال

فردی دوست دارد فرزندش دختر شود یا بلعکس اما همسر او چندین فرزند آورده و هیچکدام باب میل و رضایتشان از حیث جنسیت نبوده مضافا اینکه در اهل فامیل شماتت کننده هم باشد مثلا از جهت نداشتن اولاد ذکور بگویند اجاقت کور است مقطوع النسل و قص علی...

در قرآن کریم بیان شده ک خدا به هرکس بخواهد پسر یا دختر عنایت میکند.

با فرض سوال و تعذر از اطاله وقت دوستان، اگر این حکمت است آیا خداوند قادر نمیتواند(اعوذ بلله) حکمت خود را با مصلحت و خواسته مدعی هماهنگ کند؟

جواب :

در خلق کردن هیچ کس جز خدای عزوجل دخالت ندارد. در سیر تولد جنین، پدر و مادر به عنوان علت معّده و فراهم کننده برای تولد جنین محسوب می شوند نه علت تامه.

اگر قرار باشد خدای عزوجل طبق میل بندگانش رفتار کند که خدا نخواهد بود.

تعیین جنسیت جنین هم بر اساس حکمت و مصلحت است البته نه مصلحت  حکمتی که بنده اش بخواهد.

در تولد فرزند دختر یک سری آثار ارزشمندی است که در تولد پسر نیست و بالعکس که گاه آثار خوب آن بر بندگان مخفی می شود ویا اینکه والدین توجهی به این آثار نیک ندارند.

بزرگوار!

چه بسا چیزی را شما خوب می دانید ولی اگر به وجود آید به ضرر شما تمام می شود و چه بسا چیزی را برای خود بد بدانید ولی در واقع برای شما مفید است ولو از فایده آن اطلاع نداشته باشید.

 بزرگوار!

با همه آنچه گفتیم با تغییر تغذیه و  وتنظیم زمان رابطه جنسی با همسرونیز درخواست از خدای عزوجل امکان اینکه جنسیت جنین تغییر کند وجود دارد. پیشنهاد می کنم کتاب ریحانه بهشتی در این زمینه رامطالعه نمایید.

بزرگور!

مردم همیشه درباره من و شما اظهار نظر می کنند وی همیشه نظرات آنها درست نیست شما باید در زندگی بر اساس اصول و ارزش های الهی زندگی کنید نه بر اساس هوا و هوس های و خواهش های دیگران.

بزرگوار!

اسلام هرگز  مذکر و یا مؤنت بودن را ارزش برای فرزند داری تعیین نکرده بلکه سالم و صالح بودن فرزند ملاک است.

اگر خدا به شما فرزند پسری داد ولی صالح و مؤمن نبود ومایه سر افکندی شما باشد آیا خوشحال می شوید؟

شما می تواید تضمین کنید که فرزند پسری که اگر برای شما به دنیا بیاید حتما مؤمن و با تقوا باشد؟

بزرگوار!

بر خواست خدا راضی باش و بر تربیت فرزندان دخترت همت نما.  

آنچه می خوانید گزیده ای از تفیر ور آقای قرائتی حفظه الله است:

آیه:

وَ مَنْ یَعْشُ عَنْ ذِکْرِ الرَّحْمنِ‏ نُقَیِّضْ لَهُ شَیْطاناً فَهُوَ لَهُ قَرِینٌ «36»

و هر که از یاد خداى رحمن روى گردان شود شیطانى بر او مى‏گماریم که همراه و دمساز وى گردد.

نکته ‏ها:

آیات قبل، سخن از کفّار و غرق شدن در مادیات بود، این آیه یکى از آثار غوطه‏ور شدن در زر و زیور را بیان مى‏کند.

«یَعْشُ» از «عشو» به معناى آفتى در چشم است که سبب ضعف دید مى‏گردد. این کلمه هرگاه با حرف «عن» همراه باشد به معناى اعراض کردن است.

سیاست شیطان گام به گام است: «خُطُواتِ»[1]*

مرحله اول القاى وسوسه است. «فَوَسْوَسَ إِلَیْهِ»[2]

در مرحله دوم تماس مى‏گیرد. «مَسَّهُمْ طائِفٌ»[3]

مرحله سوم در قلب فرو مى‏رود. «فِی صُدُورِ النَّاسِ»[4]

مرحله چهارم در روح مى‏ماند. «فَهُوَ لَهُ قَرِینٌ»[5]

مرحله پنجم انسان را عضو حزب خود قرار مى‏دهد. «حِزْبُ الشَّیْطانِ»[6]*

مرحله ششم سرپرست انسان مى‏شود. «وَ مَنْ یَتَّخِذِ الشَّیْطانَ وَلِیًّا»[7]

مرحله هفتم انسان خود یک شیطان مى‏شود. شَیاطِینَ الْإِنْسِ وَ ...[8]

امام على علیه السلام در نهج البلاغه مى‏فرماید: شیطان در روح انسان تخم گذارى مى‏کند. «فباض و فرخ فى صدورهم»[9][10]

بانو!

 تو هم می توانی فرشته شوی؟!

 نمازت ، حجابت، عفتت تو را به اوج می کشد.

زیبایی آری یانه؟

تبانی برای گران کردن اجناس

یکی از بدترین کارها بین برخی بازاریان این است که با هم سر یکی گردن قیمت اجناس با هم تبانی می کنند.

وقتی مشتری برای خرید به بازار می آید متوجه می شود که جنسی که لازم دارد در همه فروشگاه ها یک قیمت دارد.

مشتری بیچاره به خاطر رفع نیازش مجبور می شود که جنس را بخرد.

در این بین آنکه سود کلانی برده و جنس را به قیمت گران فروخته ، فروشنده است. مستی این سود او را می گیرد و اجناس دیگر را در بازار به همین تریتیب می فروشند. این فروشنده تخیل می کند که خدا به او برکت داده و او تاجر خوبی است!!! غافل از اینکه چنین کسبی حرام است چرا که در آن کسب،  راضی شده به ضرر یک مسلمانی جنس گران بفروشد.

برای تبیین بحث به قضیه تاریخی دقت کنید:

امام صادق علیه‏السلام به یکى از خدمتگزارانش به نام «مصادف» هزار دینار پرداخت و به او فرمود، آماده سفر تجارتى به مصر شو؛ زیرا عائله من زیاد شده و نیاز به درآمد بیشتر دارم. مصادف، با پول امام کالایى تهیّه کرد و همراه گروهى از تجّار رهسپار مصر شد. این گروه وقتى به نزدیکى مصر رسیدند، با کاروانى برخورد کردند که به تازگى از مسیر خارج شده بود. از آنان درباره وضعیّت بازار مصر و موقعیّت کالاى خود در آن پرسیدند و معلوم شد، کالاى تجارتى ایشان که از نیازهاى عمومى مردم بود، در بازارهاى مصر نایاب است و مشترى فراوان دارد.

مصادف و همراهانش با درک موقعیّت خاصّى که در آن قرار گرفته بودند هم‏سوگند شدند که هیچ کس کالایش را کمتر از دو برابر قیمت خرید نفروشد. آنها پس از فروش کالاى تجارتى و جمع‏آورى سود و سرمایه به مدینه بازگشتند.

مصادف خدمت امام صادق علیه‏السلام رسید، در حالى که دو کیسه پول همراه داشت و محتواى هر کیسه هزار دینار بود. او هر دو کیسه را خدمت حضرت نهاد و عرض کرد: «فدایت شوم، یکى اصل سرمایه و دیگرى سود آن است.»

حضرت فرمود: «این سود بسیارى است. چگونه آن را به دست آورده‏اى؟!» مصادف تمامى ماجرا را براى امام (ع) شرح داد و این که چگونه با هم، هم‏سوگند شدند و به آسانى سود سرشارى به دست آوردند!

حضرت با ناراحتى فرمود:

 «سُبْحانَ اللَّه! به زیان مردمى مسلمان با هم، هم‏سوگند مى‏شوید که متاع خویش را جز به دوبرابر قیمت خرید نفروشید؟»

آنگاه یکى از دو کیسه را برداشت و فرمود: «این سرمایه من، و ما را به چنین سودى نیاز نیست! سپس فرمود:

 «یا مُصادِفُ! مُجادَلَةُ السُّیُوفِ اهْوَنُ مِنْ طَلَبِ الْحَلالِ[1]».

اى مصادف! جنگیدن با شمشیرها از به دست آوردن [روزىِ‏] حلال آسانتر است.

آقایان کسبه گرامی!

به خاطر سود ناچیز دنیا، زندگی را با لقمه حرام آلوده نکنید.

به قلم:  محمد علی فتحی مدرس حوزه و دانشگاه

خوش گمانی در روزگار فتنه و فساد وفریب،باعث ضرر است

امیرمؤمنان على علیه‏السلام فرمود:    

 «... اذَا اسْتَوْلَى الْفِسادُ عَلَى الزَّمانِ وَاهْلِهِ فَاحْسَنَ رَجُلٌ الظَّنَّ بِرَجُلٍ فَقَدْ غَرَرَ[1]»

ترجمه:

... هرگاه فساد و تبهکارى بر روزگار و اهلش چیره شد، اگر مردى به مرد دیگرى خوش بین باشد، فریب خورده و نادانى کرده است.

آقای حمیدروحانی می گوید:

سازمان منافقین در سالهاى قبل از پیروزى انقلاب، کوشش فراوانى کردند تا نظر امام خمینى قدس سرّه را به خود جلب کنند ازجمله فردى به نام حسین روحانى را به نجف فرستادند او طى یک ماه به طور مداوم و روزى یک تا یک و نیم ساعت خدمت امام مى‏رسید و با بیان آیات قرآن ونهج البلاغه به تبیین مواضع سازمان مى‏پرداخت و برخى از کتابهاى سازمان را نیز در اختیار امام گذاشت به این امید که امام آنها را تأیید کند ولى آن عالم ربّانى پس از شنیدن سخنان نماینده منافقین ومطالعه کتابها پاسخ مى‏دهد که من هنوز به نظر نهایى درباره شما نرسیده‏ام و باید با افراد مطلع دیگرى گفتگو کنم.

منافقین که از این راه طرفى نبستند، نزد علما و روحانیون مبارزى که با امام رابطه داشتند رفتند و از آنها خواستند که با تلگراف و نامه از امام بخواهندکه سازمانشان را تأیید کند و آنها نیز چنین کارى را انجام دادند و سیل سفارشها و درخواستها امام را تحت فشار قرار داد، ولى‏دست پرورده قرآن ونهج البلاغه دربرابراین فشارها وجوسازیهامقاومت کرد و با بصیرت و آگاهى خاص خود به این سازمان خود فروخته- که بعدها ماهیت پلیدش براى همه روشن شد- اعتماد نکرد[2].

نمونه تاریخی:

روایت شده است که اسماعیل، فرزند امام ششم مى‏خواست، مقدارى پول در اختیار شخصى (شرابخوار) بگذارد تا برایش تجارت کند. در این باره با پدرش، مشورت کرد. امام علیه‏السلام فرمود: فرزندم! آیا نشنیده‏اى که این مرد شراب مى‏نوشد؟ عرض کرد: مردم این گونه مى‏گویند. حضرت فرمود: این کار را نکن. (پول خدو را به او مسپار) اسماعیل، اندرز پدر را نپذیرفت وسرمایه خود را به او سپرد و مرد نیز براى تجارت به‏ یمن رفت. پس از باز گشت، نه تنها سودى به اسماعیل نپرداخت، بلکه سرمایه‏اش را نیز پس نداد (ودر اثر حسن ظن اسماعیل به فرد بدکار، زیان دید)[3].

دلیل اینکه نباید در روزگار فساد حسن ظن به افراد داشت این است که :

متاسفانه غالب مردم بر اساس رفتار اجتماعی و آنچه که درجامعه به صورت ارزش در آمده ولو در نزد خدای تعالی بی ارزش باشد زندگی می کنند.

خصوصیات اجتماعی بر روحیه افراد تأثیر منفی می گذارد در چنین فضایی حسن اعتماد دشوار است.

 وفای به وعده کسب سرمایه اعتماد

از اخلاق اسوه های انسانیت همچون انبیاء  علیهم السلام وفای به وعده هاست.

وفای به وعده نشانگر:

1-    متعهد بودن شخص

2-    ایمان به خدای تعالی

3-    ایمان به معاد

4-    ارزشمندی وقت و سرمایه عمر هم نوعان

5-     صداقت درونی شخص

6-     با اراده بودن

7-    ثبات شخصیت

فرد می باشد.

وفای به وعده باعث می شود خدای عزوجل فرد را عزیز بدارد و اورا بزرگ کرده و نام اورا در عوالم وجود ذکر نماید.

 قرآن کریم، یکى از پیمبران الهی چنین فرماید:

 «وَاذْکُرْ فِى الْکِتابِ اسْمعیلَ انَّهُ کانَ صادِقَ الْوَعْدِ[1]».

در این کتاب، اسماعیل را یاد کن، همانا او در وعده‏اش راست‏گو و باوفا بود.

در تفسیر این آیه از امام صادق علیه السلام نقل شده که:

 حضرت اسماعیل با شخصى قرار ملاقات گذاشت، ولى او در وعده‏گاه خود حاضر نشد. آن حضرت مدّت زیادى در آن‏جا به انتظار نشست، به طورى که غیبت طولانى او موجب نگرانى پیروانش گردید.

سرانجام فردى که بر حسب اتّفاق از آن‏جا مى‏گذشت، حضرت را مشاهده کرده، گفت: «اى پیامبر خدا، ما بر اثر نبودن شما ناتوان شده‏ایم.» حضرت فرمود: «من با فلان کس در این‏جا وعده دیدار دارم، ولى او نیامده است و تا او نیاید من از این‏جا نمى‏روم.» آن مرد جریان را به مردم خبر داد و آن‏ها به سراغ شخص مزبور رفته، او را خدمت آن حضرت آوردند. مرد ضمن عذرخواهى عرض کرد: «اى پیامبر خدا؛ من قرار ملاقات با شما را فراموش کردم.» ایشان فرمود: «اگر نیامده‏بودى، من همچنان در این‏جا مى‏ماندم.[2]»

پیامبر بزرگوار اسلام نیز روزى کنار سنگى با شخصى وعده دیدار داشت.

آفتاب بالا آمد، هوا گرم شد، ولى او نیامد. یاران آن حضرت به ایشان عرض کردند: «خوب است از آفتاب به سایه بیایید.» حضرت فرمود: «من با او در این‏جا وعده دیدار دارم و تا او نیاید از این‏جا حرکت نخواهم کرد.[3]»

تصور نشود که این کار پیامبر اشتباه است و کمی تکان خوردن از یک جایی که سایه ندارد به جایی که سایه دارد چه مشکلی ایجاد می کند؟

اتفاقا برخی افراد روی مکان وزمان وعده چنان حساس هستند که اگر مثل پیامبری دقیق در آن وعده گاه حاضر نشود ممکن است حد اقل در دلشان کدورتی وشکی نسبت به پیامبر خدا پیدا کنند و همین ایمان او را به خطر اندازد و شیطان از این فرصت استفاده کرده  و شخص را شکار نماید.

امامان معصوم (ع) نیز در احترام به پیمان و وفاى به عهد میان انسان‏ها نظیر نداشتند.

زمانى امام سجّاد علیه السلام، از یکى از یاران خویش ده‏هزار درهم قرض خواست که هر وقت قادر باشد، بپردازد. او از آن حضرت رهن طلبید. امام نخى از عباى خود کشید و به او داد و فرمود: «این وثیقه من است تا موقع اداى دین نزد شما باشد.» گرچه قبول چنین وثیقه‏اى در برابر ده‏هزار درهم براى قرض‏دهنده دشوار است، لیکن او با توجّه به شخصیّت امام آن را پذیرفت.

مبلغ را به ایشان تقدیم کرد و نخ را در قوطى کوچکى جاى داد. پس از چندى امام پول را تهیّه کرد و نزد طلب‏کار آورد و فرمود: «پولت حاضر است. وثیقه مرا بیاور.» مرد که به نخ عبا اهمّیّت نمى‏داد، اظهار داشت: «من نخ عبا را گم کرده‏ام.» حضرت فرمود: «در این صورت طلب خود را از من نمى‏گیرى، تعهّد با شخصى مثل مرا نباید ناچیز انگاشت.» مرد به ناچار قوطى مزبور را آورد و نخ را به امام پس داد. امام نخ را گرفته و دور انداخت و بدهى خود را پرداخت نمود [4].

 با این عمل به آن شخص و دیگران آموخت که یک نخ ممکن است به تنهایى ارزشى نداشته باشد، ولى وقتى نشانه تعهّد و التزام به یک پیمان باشد، آنقدر ارزنده است که مى‏تواند وثیقه و پشتوانه مبالغ هنگفتى درهم و دینار گردد.

یکی از پیامد های شوم بد عهدی و عمل نکردن به وعده ها از بین رفتن اعتماد عمومی به فرد است. اعتماد دیگران به ما از هر سرمایه ای برای تثبیت جایگاه اجتماعی گرانتر و پر بهاتر است.

در توصیه امیر مژمنان علیه السلام می فرماید:

«لا تَعْتَمِدْ عَلى‏ مَوَدَّةِ مَنْ لا یُوفى بِعَهْدِهِ[5]»

بر دوستى کسى که به عهد و پیمان خود وفا نمى‏کند، اعتماد مکن.

شاعر می گوید:

 پیر پیمانه‏کشِ من که روانش خوش باد       

 گفت پرهیز کن از صحبت پیمان‏شکنان[6]