چهل حدیث در یک حدیث
از امام صادق علیه السّلام روایت شده است که فرمود:
شهرت یافتن به
وسیله عبادت، شبههناک و گمان برانگیز است. پدرم از پدرش از جدّش رسول خدا صلّى
اللَّه علیه و آله روایت کرده که آن حضرت فرموده است:
- عابدترین مردم کسى است که واجبات را بپا دارد.
- سخىترین مردم کسى است که زکات مالش را بپردازد.
- زاهدترین مردم کسى است که از حرام دورى ورزد.
- با تقواترین مردم کسى است که حقّ را بگوید. چه به نفعش و چه به
ضررش باشد.
- عادلترین مردم کسى است که آنچه براى خود مىپسندد براى دیگران هم
بپسندد، و آنچه براى خود نمىپسندد، براى دیگران نیز نپسندد.
- زیرکترین مردم کسى است که زیاد به یاد مرگ باشد.
- و غبطه خورندهترین مردم، کسى است که در دنیا از عقاب الهى، ایمن و
[عمل ناکرده] امید به ثواب داشته باشد.
- غافلترین مردم کسى
است که از تغییر و دگرگونى دنیا، پند نگرفته باشد.
- بزرگترین مردم در دنیا از جهت عظمت، کسى است که دنیا نزد او عظمتى
نداشته باشد.
- و عالمترین مردم کسى است که علم و دانش مردم را با علم و دانش خود،
جمع نماید.
- شجاعترین مردم کسى است که بر نفسش غالب آید.
- با ارزشترین مردم کسى است که دانشش بیشتر باشد.
- کم لذّتترین مردم، حسود است.
- کم راحتترین مردم، بخیل است.
- بخیلترین مردم کسى است که نسبت به آنچه خداوند بر او واجب کرده
بخل ورزد [و اداى واجب نکند].
- سزاوارترین مردم به حقّ، کسى است که بیشتر به حقّ، عمل کند.
- کموفاترین مردم، زمامدارانند.
- کم حرمتترین مردم، آدم فاسق است.
- کم دوست ترین مردم، زمامدار است.
- فقیرترین مردم، آدم طمعکار است.
- بى نیازترین مردم، کسى است که اسیر حرص و آز نباشد.
- و باایمان ترین مردم، خوشخلقترین مردم است.
- گرامى ترین مردم، با تقواترین آنهاست.
- با منزلت ترین مردم کسى است که امور بىربط و بیهوده را ترک نماید.
- پارساترین مردم، کسى است که جدال را ترک کند اگر چه محقّ باشد.
- کم مروّت ترین مردم، کسى است که دروغگو باشد.
- بدبخت ترین مردم، زمامداران و معذّب ترینشان متکبّرانند.
- سختکوش ترین مردم،
کسى است که گناهان را ترک کند.
- حکیم ترین مردم، کسى است که از مردمان نادان دورى جوید.
- خوشبخت ترین مردم کسى است که با مردمان ارجمند، آمیزش و معاشرت
داشته باشد.
- عاقل ترین مردم، کسى است که مدارایش با مردم بیشتر باشد.
- سزاوارترین مردم به تهمت، کسى است که با اهل تهمت بنشیند.
- طاغى ترین مردم، کسى است که غیر قاتل را بکشد، و غیر ضارب را بزند.
- سزاوارترین مردم به عفو و گذشت، کسى است که بر عقوبت و کیفر
[خطاکار] قادرتر باشد.
- سزاوارترین مردم به فرومایگى، کسى است که بىخرد و بدگو باشد.
- و پست ترین مردم، کسى است که به مردم توهین کند.
- بااحتیاط ترین مردم کسى است که خشمش را بیشتر فرو برد.
- صلح جوترین مردم کسى است که در میان مردم، بهتر صلح و آشتى را
برقرار سازد.
- و بهترین مردم کسى است که، مردم بهتر از او سود برند.
معانى الاخبار: ص 195، ح 1- أمالى الصدوق: ص 27، ح 4- الفقیه 4/ 394،
ح 5840.
