محمد علی فتحی

سؤال:

باسلام بعضی وقتا جاهایی پیش میاد که مجبوریم دروغ بگویییم چون میدونم هم به مصلحت من هم طرف مقابل هست چون اگر راستشو بگم میدونم طرف مقابلم ناراحت میشه حکم دروغ من چی هست؟

پاسخ:

سلام به شما کاربر گرامی

۱- اصل بر است که مؤمن دروغ نگوید چرا که از گناهان کبیره محسوب می شود.

۲- در مواردی که دروغ برای اصلاح باشد ایرادی ندارد. به این روایت دقت بفرمایید:

عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنِ اَلْحَسَنِ اَلصَّیْقَلِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ إِنَّا قَدْ رُوِّینَا عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ فِی قَوْلِیُوسُفَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ «أَیَّتُهَا اَلْعِیرُ إِنَّکُمْ لَسٰارِقُونَ »  فَقَالَ وَ اَللَّهِ مَا سَرَقُوا وَ مَا کَذَبَ وَ قَالَ إِبْرَاهِیمُ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ «بَلْ فَعَلَهُ کَبِیرُهُمْ هٰذٰا فَسْئَلُوهُمْ إِنْ کٰانُوا یَنْطِقُونَ»  فَقَالَ وَ اَللَّهِ مَا فَعَلُوا وَ مَا کَذَبَ قَالَ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ مَا عِنْدَکُمْ فِیهَا یَا صَیْقَلُ قَالَ فَقُلْتُ مَا عِنْدَنَا فِیهَا إِلاَّ اَلتَّسْلِیمُ قَالَ فَقَالَ إِنَّ اَللَّهَ أَحَبَّ اِثْنَیْنِ وَ أَبْغَضَ اِثْنَیْنِ أَحَبَّ اَلْخَطَرَ فِیمَا بَیْنَ اَلصَّفَّیْنِ وَ أَحَبَّ اَلْکَذِبَ فِی اَلْإِصْلاَحِ وَ أَبْغَضَ اَلْخَطَرَ فِی اَلطُّرُقَاتِ وَ أَبْغَضَ اَلْکَذِبَ فِی غَیْرِ اَلْإِصْلاَحِ إِنَّ إِبْرَاهِیمَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ إِنَّمَا قَالَ: «بَلْ فَعَلَهُ کَبِیرُهُمْ هٰذٰا»  إِرَادَةَ اَلْإِصْلاَحِ وَ دَلاَلَةً عَلَى أَنَّهُمْ لاَ یَفْعَلُونَ وَ قَالَ یُوسُفُ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ إِرَادَةَ اَلْإِصْلاَحِ[1] .

ترجمه:

«حسن صیقل»گوید:به امام صادق علیه السّلام گفتم:راستى ما از امام باقر علیه السّلام روایتى داریم دربارۀ گفتار یوسف علیه السّلام که: «أَیَّتُهَا اَلْعِیرُ إِنَّکُمْ‌ لَسٰارِقُونَ‌»: «اى کاروانیان!شما دزد هستید(یوسف/ 270)»در پاسخ فرمود:به خدا سوگند آن‌ها دزدى نکردند،و یوسف هم دروغ نگفت،و نیز آن‌چه که ابراهیم علیه السّلام فرمود:«بلکه بزرگ آنان این کار را کرده از آن‌ها بپرسید اگر بتوانند سخن گویند(انبیاء/63)»امام علیه السّلام فرمود:به خدا آن‌ها نکرده بودند و ابراهیم علیه السّلام هم دروغ نگفت،امام صادق علیه السّلام پس از شنیدن این سخن فرمود:اى صیقل!نزد شما در توجیه این آیه چیست‌؟گوید: عرض کردم:نزد ما جز تسلیم در آن نیست،گوید:فرمود:راستى خدا دو چیز را دوست دارد و دو چیز را دشمن دارد،دوست دارد مردان بزرگ در میان دو صف از قشون اسلام و کفر با تکبر راه بروند و دوست دارد دروغ را هنگام اصلاح(میان دو نفر یا دو گروه از مسلمانان)و دشمن دارد گام زدن متکبرانه در راهها و جاده‌ها و خیابان‌ها و دشمن دارد دروغ گفتن را در مواردى که اصلاحى در کار کرده نباشد،به راستى ابراهیم علیه السّلام گفت:«بلکه بزرگشان این کار را کرده است»به قصد اصلاح(حال گمراهى بت‌پرستان و حفظ‍‌ جان خود)و استدلال بر اینکه بت‌ها کارى نمى‌کنند و نمى‌توانند بکنند،و یوسف علیه السّلام هم به قصد اصلاح(حال پدر و برادران خود)فرمود(به راستى شماها دزد هستید).
توضیح:در اینکه دروغ از گناهان کبیره است شکى در او نیست ولى دانشمندان در مواردى انجام آن را مجاز دانسته‌اند که مرحوم شیخ انصارى در مکاسب محرمه آن را مفصلا توضیح داده است و یکى از این موارد اصلاح میان مردم و خانواده‌هاست.

سؤال:

اگر کسی مشروب بخورد تا چند وقت بدنش پاک نمی شود؟

 پاسخ:

به مجرد اینکه توبه کند و بدنش را بشوید و لباسهایش را تعویض کند پاک است. در برخی روایات آمده است که عبادات شرابخوار تا 40 روز بالا نمی رود یعنی اثر شراب به اندازه ای است که اثر عبادات را تا چهل روز از بین می برد.

به این روایت توجه کنید:

عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ عَلَیْهِ السَّلاَمُ قَالَ: مَنْ شَرِبَ اَلْخَمْرَ أَوْ مُسْکِراً لَمْ تُقْبَلْ صَلاَتُهُ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً فَإِنْ عَادَ سَقَاهُ اَللَّهُ مِنْ طِینَةِ خَبَالٍ قُلْتُ وَ مَا طِینَةُ خَبَالٍ قَالَ صَدِیدٌ یَخْرُجُ مِنْ فُرُوجِ اَلزُّنَاةِ [1].

ترجمه:

امام باقر علیه السّلام فرمود:شخصى که شراب یا هر نوع چیز مستى آورى بخورد چهل روز نمازش پذیرفته نگردد،و اگر دوباره بخورد، خداوند به او از شراب«طینت خبال»مى‌نوشاند.عرض کردم:آن چیست‌؟فرمود: چرک و عرقى است که عورت زناکاران خارج مى‌گردد.

سؤال:

ابتدای مسافت شرعی و انتهای آن کجاست؟ 
آیا ابتدای شهر مبدا و ابتدای شهر مقصد ملاک است؟ یا ابتدای محل سکونت؟ 

پاسخ دفتر مقام معظم رهبری مد ظله:

ابتدای محاسبه مسافت شرعی از آخر شهر است اما در مورد انتهای آن اگر نقطه خاصی از شهر مد نظر باشد و با خود شهر کاری ندارد همان نقطه معیار محاسبه است و الا ابتدای شهر مقصد ملاک محاسبه انتهای سفر است[1].

سؤال:

آیا همین که زن باردار بترسه برای بچه روزه ضررداشته باشه برای افطارکردن روزه کافیست ومعیارمنشا عقلایی چیست زیرا بیشترآحادجامعه وپزشکان می گویند که برای زن باردار وشیرده ضرردارد واین ضررمحسوس نیست واثرات ان دردرازمدت اثرمی کند ؟می توان اکتفا کرد ؟

پاسخ دفتر مقام معظم رهبری مد ظله:

اگر از گفتۀ کارشناس متعهد به اطمینان برسد، کافی است[1].

سؤال:

آیادرمواردی آیا درکفاره غیرعمد صرف محاسبه پول کفاره وپرداخت به فقیر وبه ملکیت درآمدن فقیر باعث برائت می شود ویاباید حتما به فقیروکالت درتهیه یک مدطعام تعیینی داد؟

پاسخ دفتر مقام معظم رهبری مد ظله:

مجرد پرداخت پول برای کفاره کافی نیست، مگر آنکه فقیر را از طرف خود وکیل کنید تا به تعداد کفاره، نان و مانند آن را به مقدار تعیین شده (750 گرم ) بخرد.[1]

سؤال:

من به صورت بیع سلف گندمی که کاشته بودم را فروختم. حال به مبلغی که دریافت کرده ام زکات تعلق می گیرد؟ 
آیا زکات این غله بر عهده خریدار است؟ 

پاسخ دفتر مقام معظم رهبری مد ظله:

در بیع سلف اگر گندم به حد نصاب رسیده باشد زکوه به عهده اوست و باید قبل از تحویل آن به مشتری زکات آن را از خود گندمها و یا قیمت آن بپردازد.[1]

سؤال:

نامزدم من تهران زندگی می کند و الآن قریب به هفت ماه است که ایشان به خانه ما در کرج در طی ماه جمعا به صورت غیر مرتب و غیر مستمر، 15 روز می آید. حکم نماز و رزوه ایشان چیست؟

پاسخ دفتر مقام معظم رهبری مد ظله:

اگر به عنوان مسافر و سر زدن به شما می‌آید نه سکونت، نماز شکسته و روزه صحیح نیست ؛ مگر اینکه قصد ده روز کند[1].

سؤال:

باتوجه به اینکه درخواندن عقدموقت ودایم مهریه شامل است بر: 
قران ؛شاخه نبات ؛آیینه وشمعدان و تعدادی سکه قرار می دهند که پس ازعقد برخی ازانها غیرازسکه معین ومقوم نیست مع الوصف باتوجه به مجهول شدن مهریه درقسمتی ازنظرشرعی حکم این مهریه درنکاح موقت ودایم چیست وچه آثاری برآن مترتب است ؟آیا مقداری که مهریه تعین شده سکه ؛کم بودن ویازیادبودن آن درحکم به صحت ویابطلان ویا درتعیین مهرالمثل تعیین کردن اثری دارد ویاخیر؟ 

پاسخ دفتر مقام معظم رهبری مد ظله:

اگر این امور به عنوان مهریه قرار داده شود باید قیمت آن (هر چند به صورت معمول که برای هر دو طرف روشن باشد) تعیین شود و الا مهریه مجهول می‌شود و در صورت جهالت درمهریه در عقد دائم عقد صحیح است اما مهریه باطل می‌شود و بعد از دخول مرد ضامن مهر المثل است و در عقد موقت موجب بطلان عقد می‌شود[1].

سؤال:

آیادرعقدنامه ازدواج که مردمتعهدمی شود ازدواج دوم بدون اذن همسراول نباشد زن وکالت دارد خودش را به هر صورت که خواست طلاق دهد . 
آیااین شرط صحیح هست ؟ 
اگرازدواجی بدون اذن همسراول صورت پذیرفت باتوجه به اینکه ضمانت اجرایی درعقدنامه (وکالت درطلاق ) تعیین شده صرفا همان جاریست ویاموجب بطلان وجایزنبودن ازدواج دوم هم هست ؟ 

پاسخ دفتر مقام معظم رهبری مد ظله:

شرط صحیح است،و اگر در این زمینه مقرراتی وجود دارد، باید مراعات شود؛اگر در ضمن عقد نکاح یا عقد لازم دیگری،شرط کسب اجازه از همسر برای ازدواج بعدی شده باشد، باید اجازه بگیرد،هرچند بدون اجازه هم ازدواج دوم صحیح است[1].

سؤال:

آیا به پولى که براى ثبت نام حج واجب، به حساب ریخته مى‏شود (از درآمد همان سال) و سال هم بر آن مى‏گذرد، خمس تعلق مى ‏گیرد؟

جواب:

امام و فاضل: اگر حج بر او مستقر بوده و راه رفتن به حج، جز با ثبت‏نام و واریز کردن پول به حساب ممکن نیست، خمس ندارد و در غیر این صورت، باید خمس آن را بپردازد[1].

خامنه‏اى: مبلغ واریز شده، اگر به عنوان قیمت یا اجرت سفر حج بر اساس قرارداد منعقده با سازمان حج و زیارت باشد، خمس ندارد[2].

بهجت، مکارم و صافى: خمس ندارد[3].

سیستانى: چنانچه رفتن به حج از راه دیگرى (بدون زحمت) ممکن نباشد، خمس ندارد.دفتر سیستانى.

تبریزى و وحید: خمس دارد[4].

نورى: چنانچه از درآمد آن سالى است که در آن مستطیع شده، خمس ندارد[5].