محمد علی فتحی

آنچه می خوانید فتاوای امام خامنها ی رهبری معظم انقلاب اسلامی درباره مسائل مربوط به عید فطر است که اط پایگاه اطلاع رسانی معظم له نقل می گردد:

رؤیت هلال در بلاد شرقی

س۱. اگر در شهری شرقی ماه دیده شود برای همه ی شهرهای غربی هم اول ماه ثابت میشود؟ و یا این به فاصله ی دو شهر بستگی ندارد؟ واگر مثلا کسی در ژاپن که جزو شرقی ترین کشور ها است ماه را ببیند برای کل دنیا اول ماه ثابت میشود؟

ج. اتحاد افق در رؤیت هلال شرط است و مقصود از اتحاد افق، شهرها و یا کشورهایی است که از جهت احتمال رؤیت هلال و عدم احتمال رؤیت یکسان باشند وتشخیص آن با مکلف است.

راههای ثبوت اول ماه

س۲. آیا کسی که مرجع تقلید دیگری دارد در ثبوت اول ماه می تواند به مقام معظم رهبری رجوع کند؟ راههای ثبوت اول ماه چیست؟

ج. اصل ثبوت رؤیت هلال ماه، تقلیدی نیست، بلکه اگر شخص از گفته و اعلام نظر یک مرجع تقلید، اطمینان به رؤیت ماه پیدا کند، باید ترتیب اثر دهد؛ در هر صورت اول ماه به پنج چیز ثابت می شود:
اول: آنکه خود انسان ماه را ببیند.
دوم: عده ای که از گفته آنان اطمینان پیدا می شود بگویند ماه را دیده ایم و همچنین است هر چیزی که به واسطه آن اطمینان پیدا شود.
سوم: دو مرد عادل بگویند که ماه را دیده ایم،
چهارم: سی روز از اول ماه بگذرد.
پنجم: حاکم شرع حکم کند که اول ماه است.

ملاک رؤیت هلال

س۳. رؤیت ماه نو با ابزار چه حکمی دارد آیا رویت تصویر هلال ماه با استفاده از دوربین مخصوص و انعکاس نور و بازخوانی اطلاعات ضبط شده توسط رایانه، برای اثبات اول ماه کفایت می کند؟

ج. رؤیت با وسیله، فرقی با رؤیت به طریق عادی ندارد و معتبر است. ملاک آن است که عنوان رؤیت محفوظ باشد. پس رؤیت با چشم و با عینک و با تلسکوپ محکوم به حکم واحدند. اما در مورد انعکاس به رایانه که درآن صدق عنوان رؤیت معلوم نیست محل اشکال است.

خطبه نماز عید فطر

س۴. آیا ایراد خطبه توسط امام در نماز عید فطر واجب است؟

ج. واجب نیست؛ بلکه اگر در زمان غیبت امام معصوم علیه السلام رجاء به جماعت بخوانند، دو خطبه بعد از آن را رجاء به جا می آورند؛ و ترک این خطبه ها در زمان غیبت، جایز است .

مکان نماز عید فطر

س۵. خواندن نماز عید فطر در مسجد و زیر سقف افضل است یا زیر آسمان؟

ج. کراهت دارد نماز عید را زیر سقف بخوانند.

اقتدا به نماز عید در قنوت

س۶. آیا در نماز عید فطر یا آیات می توان در قنوت اول یا غیر آن به امام پیوست؟

ج. اشکال ندارد.

ایراد خطبه قبل از نماز عید

س۷. اگر در نماز عید فطر خطبه ها را قبل از نماز بخوانند (زیرا بعد از نماز مردم پراکنده میشوند)، آیا نماز باطل میشود؟

ج. جایز نیست خطبه های نماز عید قبل از نماز خوانده شود؛ و ترک خطبه ها نیز در زمان غیبت جایز است.

فطریه سید

س۸. بنده سید هستم و همسرم سید نیستند. می خواستم بدانم زکات فطریه همسرم را جزو فطریه سادات باید پرداخت نمایم یا جزو فطریه غیرسادات؟

ج. در فطریه، سرپرست ملاک است؛ اگر سرپرست سید باشد می تواند هم به سید و هم به غیر سید زکات فطره را بدهد.

مبلغ زکات فطریه

س۹. زکات فطریه نفری چند تومان می باشد؟

ج. شخص باید برای خودش و کسانی که نان خور او محسوب می شوند، برای هر نفر سه کیلو از خوراک مردم (مانند گندم، جو، خرما، کشمش، برنج، ذرت و یا مانند اینها) و یا پول یکی از آنها را به مستحق بدهد و کفایت می کند و منحصر به قوت غالب نیست و قیمت آن را می توانید از بازار به دست آورید.

فطریه مهمان

س۱۰. فطریه مهمان برعهده کیست؟

ج. در صورتی که نانخور میزبان محسوب نشود، بر عهده خودش است.

فطریه مهمان شب عید فطر

س۱۱. آیا فطریه مهمان شب عید فطر هم بر عهده ی میزبان است؟

ج. مهمان یک شبه نان خور محسوب نمی شود لذا زکات فطره او بر میزبان واجب نمی شود.

پرداخت فطریه توسط نانخور

س۱۲. من نانخور پدرم هستم و فطریه من بر گردن پدرم است. آیا میتوانم فطریه ام را خودم بدهم؟

ج. صحیح نیست؛ بله اگر با اجازه پدر و از طرف او فطره خودتان را بدهید، مانع ندارد و از عهده پدر ساقط می شود.

زمان پرداخت زکات فطره

س۱۳. آیا میشود زکات فطره را روز عید فطر جدا کرد و چند روز بعد از عید فطر به فقرا داد؟

ج. مانعی ندارد لکن در رساندن به فقیر نباید سهل انگاری کند و احتیاط واجب این است که هر وقت آن را می دهد مجدداً نیت فطره کند.

پرداخت زکات فطره قبل از حلول ماه شوال

س۱۴. با توجه به امکان پرداخت زکات فطره از طریق درگاه پرداخت اینترنتی وجوهات شرعی پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری، آیا می توان قبل از حلول ماه شوال اقدام به واریز آن نمود؟

ج. چون به صورت امانت دریافت می‌‌شود و بعد از حلول ماه شوال صرف در مورد مصرف آن می‌ کنند، مانعی ندارد؛ البته پرداخت کننده بعد از حلول ماه شوال نیت  کند که آن امانت به عنوان فطره باشد.

فطریه جنین

س۱۵. آیا برای جنین لازم است فطریه پرداخت شود؟

ج. فطریه جنین واجب نیست.

مصرف زکات فطره

س۱۶. همیشه مقدار یک سوم زکات فطریه جمع آوری شده برای مخارج مسجد برداشته می شود (با اینکه مسجد دارای موقوفات و در آمد ختم میباشد) آیا صحیح است؟

ج. احتیاط این است که آن را به فقرای شیعه بدهند.

پرداخت فطریه به عنوان اقساط وام

س۱۷. در صندوق قرض الحسنه مسجد هر سال تعدادی از وام گیرندگان اقساط خود را به دلائلی که نمی دانیم، پرداخت نمی کنند، آیا دادن مقداری فطریه برای اقساط این افراد به صندوق جایز است؟

ج. صحیح نیست مگر توان پرداخت را نداشته باشند.

بردن فطریه به شهر دیگر

س۱۸. آیا مصرف فطریه در محل یا شهرهای دیگر با وجود فقیر در همین محل جایز است؟

ج. اگر فطریه را جدا کرده است، بنابر احتیاط باید در همان شهر پرداخت شود؛ بله اگر در آن شهر مستحق پیدا نشود، می تواند آن را به شهر دیگری ببرد.

پرداخت فطریه به پدر و مادر یا بالعکس

س۱۹. دادن زکات فطره از سوی پدر ومادر به فرزند فقیر یا بالعکس اشکال دارد؟

ج. اگر فرزندان فقیر باشند، پدر و مادر باید مخارج واجب آنان را بپردازند و نمی توان چیزی از زکات فطره را بابت مخارج واجب زندگی به آنها داد ولی پرداخت زکات فطره به آنان برای ادای دین و یا مایحتاجی که تأمین آن بر پدر و مادر واجب نیست اشکال ندارد؛ و اگر پدر و مادر فقیر باشند و فرزند دارا باشد نیز حکم مسأله مانند صورت قبل است.

تقسیم مبلغ فطریه

س۲۰. آیا مبلغ فطریه را می توان بین چند نفر تقسیم کرد؟

ج. بنا بر احتیاط کمتر از یک صاع به فقیر داده نشود.

فطریه همسر سید

س۲۱. شخصی غیر سید که تا الآن اشتباهاً سهم فطریه همسر سیده خود را به صندوق فطریه سادات می انداخته، الآن چه وظیفه ای دارد؟

ج. اگر فطریه را به سید داده کفایت نمی کند و باید مجدداً پرداخت کند.

فراموشی در پرداخت زکات فطره

س۲۲. فراموش کرده‌ایم زکات فطره بپردازیم، حکم آن چیست؟

ج. اگر زکات فطره را جدا کرده اید همان را بپردازید و اگر جدا نکرده اید، بنا بر احتیاط واجب باید بدون نیت ادا و قضا جدا کرده و با قصد قربت بپردازید.

اختلاف نظر مراجع تقلید در ثبوت عید فطر

س۲۳. اگر بین مراجع تقلید در ثبوت عید فطر، اختلاف پیش آید، وظیفه مکلف چیست؟ آیا هر مقلّد باید به نظر مرجع تقلید خود مراجعه کند؟

ج. در ثبوت اول ماه تقلید راه ندارد، بلکه اگر شخص از گفته و اعلام نظر مرجع تقلید، اطمینان به رؤیت ماه پیدا کند، باید روزه خود را افطار کند و اگر شک داشت، باید آن روز را روزه بگیرد.

اعلام رؤیت هلال از رادیو و تلویزیون

س۲۴. اگر هلال ماه شوال در یک شهر دیده نشود، ولی تلویزیون و رادیو از حلول آن خبر دهند، آیا کافی است یا تحقیق بیشتری واجب است؟

ج. اگر مفید اطمینان به ثبوت هلال گردد یا صدور حکم به هلال از طرف ولی فقیه باشد، کافی است و نیازی به تحقیق نیست.

حدس به رؤیت از گفته دیگران

س۲۵. اگر از گفته عده‌ ای حدس بزنیم که فردا عید فطر است، آیا می‌ توانیم روزه بگیریم؟

ج. تا هنگامی‌ که برای شخص اطمینان پیدا نشود که فردا عید فطر و اول شوال است، نمی‌ تواند روزه را افطار کند.

اتحاد افق و ملاک آن

س۲۶. آیا اتحاد افق در رؤیت هلال شرط است یا خیر؟

ج. بلی شرط است.

س۲۷. هم افق به چه معنی می‌‌باشد و نقاط هم افق چه نقاطی هستند؟

ج. مراد از «هم افق» مکانی است که از لحاظ امکان یا عدم امکان رؤیت با شهر مورد نظر، همسان باشد.

تبعیت از دولت غیر اسلامی‌ در رؤیت هلال

س۲۸. اگر تبعیت از اعلام رؤیت هلال توسط یک دولت جایز شد، و آن اعلام معیاری علمی‌ برای ثبوت هلال سرزمین‌های دیگر را تشکیل دهد، آیا اسلامی‌ بودن آن حکومت شرط است، یا این‌که عمل به آن حتی اگر حکومت ظالم و فاجر هم باشد، ممکن است؟

ج. ملاک در این مورد، حصول اطمینان به رؤیت در منطقه‌ ای است که نسبت به مکلّف کافی محسوب می‌ شود.

نماز عید در عصر غیبت

س۲۹. به نظر جناب‌عالی، نماز عید فطر و قربان و نماز جمعه، از کدام نوع از واجبات است؟

ج. در عصر حاضر نماز عید فطر و قربان واجب نیست، بلکه مستحبّ است، ولی نماز جمعه واجب تخییری است.

امامت نماز عید از طرف غیر منصوب

س۳۰. آیا در حال حاضر و بسط ید ولی فقیه، اقامه نماز عید فطر و قربان فقط توسط ولی فقیه و نمایندگان وی که مجاز به اقامه هستند باید انجام شود یا این‌ که ائمه جماعات هم در مساجد و جاهای دیگر می‌‌توانند اقامه نمایند؟

ج. اقامه نماز عید برای‌ غیر منصوبان از طرف ولی فقیه به قصد رجا، نه به قصد ورود، اشکال ندارد اگرچه بهتر است که غیر از منصوب از طرف ولی فقیه کسی متصدّی اقامه‌ی آن نشود.

اقامه نماز عید توسط ائمه جماعات مساجد

س۳۱. در گذشته معمول بودکه هر امام جماعتی نماز عید فطر را در مسجد خودش اقامه می‌ کرد، آیا در حال حاضر اقامه نماز عید فطر و قربان توسط ائمه جماعات جایز است؟

ج. جایز است نمایندگان ولی فقیه که از طرف وی مجاز در اقامه نماز عید هستند و همچنین ائمه جمعه منصوب از طرف او نماز عید را در عصر حاضر به‌صورت جماعت اقامه نمایند، ولی احوط این است که غیر آنان آن را فرادی بخوانند و به جماعت خواندن آن به قصد رجاء نه به قصد ورود، اشکال ندارد. بله، اگر مصلحت اقتضا کند که یک نماز عید در شهر برگزار شود، بهتر است که غیر از امام جمعه منصوب از طرف ولی فقیه، کسی متصدی اقامه آن نشود.

رسیدن به رکعت دوم نماز جمعه یا عید

س۳۲. اگر کسی به رکعت دوم نماز عید فطر یا قربان و رکعت دوم نماز جمعه برسد چه وظیفه‌ای دارد؟

ج. باقی نماز را خودش به‌جا آورد.

قضای نماز عید فطر

س۳۳. آیا نماز عید فطر قضا دارد؟

ج. قضا ندارد.

عدم پرداخت فطره و تکلیف زن و فرزند

س۳۴. پدری که زکات فطره نمی‌ دهد، تکلیف زن و فرزند او چه می‌ شود؟

ج. بر آنان تکلیفی نیست و لازم نیست فطره بدهند.

پرداخت زکات فطره به خویشاوندان

س۳۵. آیا جایز است زکات فطره را به عنوان هدیه، به خویشاوندان آبرومند و مستحق داد؟

ج. می‌ تواند به عنوان هدیه بدهد و لازم نیست به او بگوید زکات فطره است؛ ولی باید در نیّت قصد زکات کند.

زکات فطره زن تأمین کننده مخارج زندگی

س۳۶. اگر زن به جهت نیاز شوهر، در تأمین مخارج زندگی کمک کند؛ چه کسی باید زکات فطره آنها را بدهد؟

ج. اگر زن نان خور شوهر محسوب شود، باید شوهر در صورت توانایی زکات فطره خود و همسرش را بدهد و اگر زن نان خور شوهر و کس دیگری نباشد، باید خودش زکات فطره‌ اش را بدهد.

پرداخت زکات فطره به واجب النفقه

س۳۷. آیا پدر می‌ تواند زکات فطره را به فرزند دانشجوی خود که محتاج است، بدهد؟

ج. اگر فرزندان فقیر باشند، پدر و مادر باید مخارج واجب آنان را بپردازند و نمی‌‌توان چیزی از زکات فطره را بابت مخارج زندگی به آنها داد ولی برای ادای دین و یا مایحتاجی که تأمین آن بر پدر واجب نیست اشکال ندارد.

مصرف زکات فطره در امور فرهنگی

س۳۸. آیا جایز است زکات فطره را در امور فرهنگی و مذهبی که باعث نشر معارف دین می‌ شود صرف کرد؟

ج. صرف زکات فطره در راه نشر معارف دین اشکال ندارد؛ ولی احتیاط این است که آن را به فقیر بدهند.

ضمن تبریک عید سعید فطر و آرزوی قبول طاعات نظر برخی مراجع عظام - دامت برکاتهم- درباره میزان فطریه در سال1399 در جدول زیر تقدیم می گردد. 

 امکان پرداخت وجوهات شرعیه در سایت ما فراهم است. لطفا برای پرداخت وجواهت کلیک کنید:

ضمن تبریک عید سعید فطر و آرزوی قبولی طاعات در صورت تمایل زکات و کفارات را به کارت های ذیل واریز نمایید.

تلاش خواهیم کرد به نحو شایسته وجوه شرعیه را به مستحقین آبرومند و مومن برسانیم.

تا حالا شده شنیده باشید خصوصا در شب جمعه ها که اموات چشم انتظار هدایای شما هستند؟

آیا واقعا اینگونه است؟

آیا هدایای ما به اموات می رسد؟

جواب این سؤالات را با این روایت تقدیم می کنیم:

قَالَ النَّبِیُّ صلّی الله علیه و آله:‏

مَا تُصُدِّقَتْ لِمَیِّتٍ فَیَأْخُذُهَا مَلَکٌ‏ فِی‏ طَبَقٍ‏ مِنْ نُورٍ سَاطِعٍ ضَوْؤُهَا یَبْلُغُ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ، ثُمَّ یَقُومُ عَلَى شَفِیرِ الْخَنْدَقِ فَیُنَادِی: «السَّلَامُ عَلَیْکُمْ یَا أَهْلَ الْقُبُورِ، أَهْلُکُمْ أَهْدَى إِلَیْکُمْ بِهَذِهِ الْهَدِیَّةِ»، فَیَأْخُذُهَا وَ یَدْخُلُ بِهَا فِی قَبْرِهِ، فَیُوَسَّعُ عَلَیْهِ مَضَاجِعُهُ[1]‏.

رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمودند:

 وقتی برای میّت، صدقه ای داده می شود، فرشته ای آن را گرفته و در سبدی نورانی قرار می دهد که نور آن به هفت آسمان می رسد. سپس در کنار گودال قبر می ایستد و این گونه ندا می کند: سلام بر شما ای اهل قبور، بستگان شما برایتان هدیّه ای فرستاده اند. پس میّت آن هدیه را گرفته و وارد قبر می کند، و قبر او وسعت می یابد.

دوستان می توانید از بخش وجوهات خیرات خود را برای رساندن به نیازمندان آبرومند ارسال نمائید.

سؤال:

 معامله چک و سفته مدت دار به‌صورت نقد به قیمتی کمتر از مبلغ آن که امروزه رایج است، چه حکمی دارد؟

جواب: 

فروش چک مدت‌دار به دیگری به کمتر یا بیشتر از مبلغ مندرج در چک جایز است و اشکال ندارد آنچه اشکال دارد و جایز نیست این است که مبلغی از کسی قرض بگیرد و در برابر آن چک مدت‌دار به مبلغ بیشتر از مبلغ قرض به او بدهد این عمل قرض ربوی است و حرام است اگر چه بعید نیست اصل قرض صحیح باشد.

اجوبة الاستفتائات، سؤال ۱۹۵۰

سؤال:

 من در بیشتر روزها آب دهانم با خونی که از لثه هایم می آید مخلوط می شود و گاهی نمی دانم آب دهانی که فرو می برم همراه با خون است یا خیر؟ روزه ام با این حال چه حکمی دارد؟ امیدوارم مرا راهنمایی فرمایید.

جواب دفتر امام خامنه ای مد ظله:

 اگر خون لثه در آب دهان مستهلک شود، محکوم به طهارت است و بلعیدن آن اشکال ندارد و مبطل روزه نیست، و همچنین در صورت شک در همراه بودن آب دهان با خون، فرو بردن آن اشکال ندارد و به صحّت روزه ضرر نمی زند.
 

جواب دفتر مقام معظم رهبری:

فطره او بر عهده صاحب خانه نیست.

احکام روزه، سؤال ۲۲۵

سؤال:

 به غیر از وطن اصلی چند محل را می‌توان به عنوان وطن انتخاب کرد؟

جواب دفتر مقام معظم رهبری:

 داشتن دو وطن اتخاذی (جدید) اشکال ندارد ولی اگر خواست سه وطن اتخاذ کند که در هر یک در طول سال چهار ماه زندگی کند منوط به صدق عرفی وطن است وگرنه وطن سوم اشکال دارد.

سؤال:

من تازه در شهری می خواهم سکونت کنم و قصد جدی بر سکونت دارم و الآن هم مقیم شدم نماز و روزه من در روزهای اول چگونه است؟

پاسخ دفتر مقام معظم رهبری:

اگر قصد دارید حداقل یکی دو سال در آنجا بمانید، نماز شما در آن شهر تمام و روزه‌تان صحیح است[1].

 سؤال:

کسى که چند سال مریض بوده و نتوانسته روزه ماه رمضان و قضاى آن را به جا آورد، تکلیفش چیست؟

جواب:

 در سالى که بهبود یابد، اگر تا رمضان آینده به مقدار قضا وقت داشته باشد، باید قضاى سال آخر را به جا آورد؛ ولى قضاى سال‌ ‏هاى گذشته لازم نیست و تنها باید براى هر روز، یک مد طعام به فقیر بدهد.